Hoe lastig het ook is, we zullen ons een toekomst moeten verbeelden, een beeld moeten vormen waar je naar kunt verlangen, want anders heb je je verhaal niet op orde.
Het is één van de uitspraken van architect en Rijksbouwmeester Floris Alkemade in het tv-programma Zomergasten. Een uitspraak die me is bijgebleven, omdat het volgens mij ook symbool staat voor de toekomst van de vele bedrijventerreinen in Nederland, Overijssel en Regio Zwolle.
Toekomstbestendig?
Bedrijventerreinen, iedereen kent er wel één. Anonieme terreinen met grote gesloten gebouwen. Met doorgaande wegen waarover vaak te hard wordt gereden. Wegen zonder een plek voor fietsers en of wandelaars.
Terreinen waar je weinig mensen buiten ziet, zelfs in de lunchpauzes. Ingericht op functionaliteit en efficiency, op geld verdienen. Ingestoken vanuit economisch oogpunt.
Vraag is of deze bedrijventerreinen toekomst hebben. Voor wie zijn ze aantrekkelijk? Hoe mensgericht zijn ze eigenlijk? Welke (schaarse) werknemers willen er nog werken? Maar ook, hoe zullen ze zich handhaven in de strijd met de stijgende energieprijzen en hoe leefbaar blijven ze in de steeds heter en natter wordende jaargetijden? Hoe handhaven ze zich in de nieuwe circulaire economie, hoe dragen ze bij aan reductie van CO2– en stikstofuitstoot en hoe spelen ze in op meer duurzame mobiliteit?
Meer gerichte aandacht nodig
Lange tijd is de toekomst van bedrijventerreinen buiten de discussies gebleven rond klimaatopgave, energietransitie en circulaire economie. Of die over biodiversiteit. Meer en meer klinkt de roep vanuit de Rijksoverheid om werk te maken van een integrale aanpak.
Net als in de rest van Nederland spelen bovenstaande vragen ook in Overijssel, al lange tijd. Het Bureau BUITEN heeft onderzoek gedaan naar de toekomstbestendigheid van 312 Overijsselse bedrijventerreinen. Eind april is hierover een statenvoorstel ‘Aanpak toekomstbestendige werklocaties 2021-2023’ in de Provinciale Staten van Overijssel aangenomen.
Het samenwerkingsverband Regio Zwolle heeft voor de toekomst van haar bedrijventerreinen in het eigen provincie-overstijgende werkgebied (22 gemeenten, verdeeld over 4 provincies) in samenwerking met VNO-NCW & MKB NL Regio Zwolle een eigen versie van het onderzoek door het Bureau BUITEN laten opstellen.
Zowel het statenvoorstel voor de Provincie Overijssel als de rapportage voor de regio Zwolle kent dezelfde strekking: er is veel werk aan de winkel om de bedrijventerreinen toekomstbestendiger te maken. Daarnaast kennen beide stukken dezelfde rode draad, namelijk om werk te maken via een integrale aanpak, vertaald in drie pijlers:
- Duurzaam & gezond: denk aan gezonde & groene werkomgeving, energietransitie, klimaat
- Fysiek-ruimtelijk: denk aan (digitale) bereikbaarheid, waarde behoud vastgoed, inrichting openbare ruimte
- Sociaal-economisch: economische ontwikkeling, arbeidsmarkt, organisatiegraad
Een samenhang van onderwerpen die dus veel verder gaat dan alleen financieel-economisch van aard, zoals tot dusver vaak het geval was.
Wie toont eigenaarschap?
Een rapport met doelstellingen vaststellen is één. Richting aangeven is twee. Maar werkelijk ter hand nemen is drie. De vraag is uiteindelijk: wie gaat z’n schouders er onder zetten?
Daarvoor is eigenaarschap nodig, zoals dit in beide rapportages wordt benoemd en onderschreven door diverse leden van de Provinciale Staten tijdens de behandeling van het statenvoorstel.
Vraag is hoe dit ‘eigenaarschap’ zich verdraagt met een integrale aanpak in combinatie met een keur van verschillende stakeholders: zoals provincie, gemeenten, ondernemersvereniging(en), waterschappen, netbeheerder(s), ondernemers, vastgoedeigenaren, huurders.
Want bij wie komt het initiatief, de regie of de uitvoering te liggen? En hoe kan er eigenaarschap van onderop worden gestimuleerd, zonder uiteindelijk het initiatief over te nemen vanuit overheidszijde? Wie zorgt hierin voor een neutrale of onafhankelijke regie?
Beelden om naar te verlangen?
De komende tijd zal duidelijk worden of en zo ja hoe het uitrollen van besluiten en rapportages van Provincie Overijssel en Regio Zwolle zullen leiden tot beelden waar alle partijen naar gaan verlangen.
Graag draag ik samen met collega’s een steentje bij. Vanuit WijDuurzaam of vanuit een andere organisatorische setting. Om ‘van onderop’ te starten bij de individuele ondernemers en bieden wat zij nodig hebben om zich verder te ontwikkelen en te verduurzamen. Om vervolgens gezamenlijke projecten van de grond te tillen, in samenwerking met overheden en andere stakeholders. Want hoe mooi zou het zijn om gebruik te maken van de restwarmte van de buren, of om uw werknemers in de pauze een échte groene wandeling te bieden? En hoe zou u samen kunnen profiteren van duurzaam opgewekte stroom?
Laten we samen dat toekomstbeeld schetsen. Dan komt de energie vanzelf los. Dat is mijn overtuiging.
Reageren?
Mail naar koos@wijduurzaamadvies.nl of bel mij op 06-106 88 913.
